Na wstępie formułowane są koncepcje dotyczące
całości badania statystycznego.
Podstawową kwestią jest dokładne określenie celów
(ogólnych
i szczegółowych) oraz hipotez roboczych.
wyróżnia dwa zasadnicze cele badania
statystycznego, tj.:
1. Cel diagnostyczny – określa, co i dlaczego
jest przedmiotem badania statystycznego.
2. Cel praktyczny – precyzuje, komu i czemu
badanie ma służyć.
Oto przykłady określenia celu diagnostycznego i
praktycznego
Przykład 1. Celem diagnostycznym jest określenie
skuteczności wybranych narzędzi marketingowych stosowanych w sprzedaży jogurtów
w pewnym supermarkecie – badaniu poddano takie narzędzia, jak: promocje cenowe,
degustacje, zamieszczenie oferty w gazetce reklamowej. Cel praktyczny takiego
badania to zweryfikowanie hipotezy głoszącej, iż na wzrost popytu znacząco
wpływa połączenie promocji cenowej z prezentacją promowanego jogurtu w gazetce
reklamowej. Jeśli hipoteza ta okaże się słuszna, to w przyszłości dział
marketingu supermarketu zawsze będzie stosował
promocje cenowe dla tej grupy produktów, w połączeniu z wydrukiem oferty
promocyjnej w gazetce reklamowej (efekt synergiczny).
Przykład 2. Firma
zajmująca się pośrednictwem finansowym planuje wprowadzenie do oferty
pośredniczenia w zawieraniu umów odnośnie zmiany Otwartego Funduszu
Emerytalnego. Może jednak podpisać umowę wyłącznie z jednym funduszem. Celem
diagnostycznym badania będzie określenie częstotliwości i kierunku zmian poszczególnych
OFE przez zapisane już do nich osoby oraz identyfikacja kluczowych czynników
powodujących te zmiany. Można postawić hipotezę, iż o zmianie OFE decydują głownie
czynniki ekonomiczne, takie jak stopa zwrotu czy prowizja od składki. Gdy
hipoteza ta okaże się słuszna, to firma podpisze umowę z funduszem o najwyższej
stopie zwrotu netto, tj. stopie skorygowanej o koszty prowizji od składek. W
przeciwnym razie należy określić czynniki pozaekonomiczne (np. podpisać umowę z
funduszem gwarantującym najwyższą stawkę dla akwizytora od podpisanej umowy –
czynnik ten może okazać się skutecznym motywatorem dla osób pozyskujących klientów
dla danego
OFE).
Przykład 3.
Firma edukacyjna zamierza rozszerzyć swoją ofertę o nauczanie na odległość
(tzw. e-learning). Celem diagnostycznym projektowanego badania
statystycznego będzie określenie preferencji wśród wybranej grupy studentów
odnośnie rożnych form nauczania, w tym stosunku do nauczania na odległość.
Ponadto celem diagnostycznym jest określenie najbardziej popularnych przedmiotów.
Początkowo – z uwagi na znaczne koszty inwestycji w platformę e-learningową –
planowane jest wprowadzenie tylko dwóch przedmiotów. Celem praktycznym będzie w
tym przypadku zweryfikowanie hipotezy o dużym zainteresowaniu nauczaniem on-line, a
w przypadku jej poprawności – optymalne dostosowanie oferty do rynku (wybór
najbardziej popularnych przedmiotów).
Jak widać, cel diagnostyczny określa obecny stan rzeczy,
natomiast cel praktyczny zmierza do wyciągnięcia wniosków i podjęcia odpowiednich
kroków w przyszłości.